Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2009

Σαμανισμός



















Ο σαμανισμός είναι μια αρχαία θρησκεία που περιλαμβάνει την πίστη στον ανιμισμό, σε θεότητες και σε δαίμονες. Ο σαμάνος, ή ιερέας, πιστεύεται ότι κατέχει ειδικές δυνάμεις που του επιτρέπουν να επικοινωνεί με πνεύματα των προγόνων, με θεούς ή με τους δαιμονικούς αντιστοίχους τους. Ο σαμανισμός εξασκείται ακόμα στη Σιβηρία από τους ντόπιους.
Ο όρος "σαμάνος" αναφέρεται πλεόν σε οποιονδήποτε ιερέα ή ιέρεια που χρησιμοποιεί μαγεία για να γιατρέψει τους αρρώστους ή να επικοινωνήσει με τα πνεύματα. Οι σαμάνοι πιστεύεται ότι έχουν μαγικές δυνάμεις και εσωτερικές γνώσεις, ιδιαίτερα για τις θεραπευτικές ικανότητες διαφόρων φυτών. Τα σαμανιστικά θεραπευτικά κέντρα, βιβλία και προγράμματα είναι κοινά στο New Age, μεγαλώνοντας σε αναλογία με την πολυπλοκότητα και την αδιαφορία απέναντι στους ανθρώπους των μοντέρνων καιρών μας. Για κάποιους, ο σαμανισμός είναι ένα παράθυρο σε ένα ένδοξο, ίσως και ψεύτικο, παρελθόν όπου οι άνθρωποι ζούσαν σε αρμονία με τη φύση και μεταξύ τους. Ο σαμανισμός δεν προσφέρει μια εναλλακτική ιατρική μόνο, αλλά μια εναλλακτική πραγματικότητα.
Κάποιοι μοντέρνοι άνθρωποι έλκονται από το σαμανισμό λόγω της συσχέτισης του με τις εναλλακτικές καταστάσεις συνείδησης που προκαλούνται από τα τύμπανα, την εγρήγορση αλλά κυρίως από τα παραισθησιογόνα φυτά. Για τέτοιους ανθρώπους ο σαμανισμός προσφέρει την ελπίδα μιας εμπειρίας που όχι μόνο θα δώσει νόημα και σημασία στη ζωή τους, αλλά θα διαγράψει επίσης από το μυαλό τους, παροδικά τουλάχιστον, τις φρίκες ενός κόσμου που ώρες ώρες φαίνεται να έχει τρελαθεί.
Οι πρώτες ενδείξεις περί πρακτικής του σαμανισμού στην Ελλάδα ανάγονται σε εποχές γύρω στο 1500-2000π.Χ. στην Θράκη, Σκυθία και γενικότερα στη Βόρειο- κεντρική Ασία. Επίσης ο μύθος του Αβαρη, παρόμοιος του Ελληνικού «Υπερβόρειου Απόλλωνα» συνηγορεί σε αυτό. Οι αποδείξεις όμως είναι λίγες και ανάγονται στους 6ο και 5ο π.Χ. αιώνες με βασικότερη απόδειξη τα γραπτά ποιητικά κείμενα του Εμπεδοκλή. Μύθοι και θρύλοι και πρακτικές στην μεταγενέστερη βιβλιογραφία επίσης συνηγορούν για την ύπαρξη του σαμανισμού πολύ πριν. Τα βασικότερα χαρακτηριστικά αυτής της πρακτικής συνοψίζονται ως εξής: 1 Πίστη στην μετεμψύχωση, 2. Πίστη στην ύπρξη ψυχής και των πνευμάτων –οδηγών (π.χ. Ο Επιμενίδης ήταν η μετεμψύχωση του Αιακού, Ο Πυθαγόρας του Ερμότιμου) 3. Ϊδρυση θρησκευτικών ομάδων (πχ. Κρότωνα Σικελίας) όπου οι μαθητευόμενοι ασκούνταν στην απομόνωση, σιωπή, νηστεία και ψυχικές και μεταφυσικές ικανότητες (μεταξύ των οποίων ακόμη και μεταμόρφωση σε άλλες μορφές ζώων και ανθρώπων). Ένα βασικό στοιχείο του σαμανιστικού πολιτισμού αποτελεί η πίστη ότι υπάρχει ψυχή η οποία μάλιστα είναι πιο ενεργητική όταν το σώμα κοιμάται ή όπως λεει ο Αριστοτέλης όταν βρίσκεται στο σημείο του θανάτου. Η πίστη αυτή έχει αφήσει ίχνη σε μία μεγάλη περιοχή που εκτείνεται σε ένα μγάλο τόξο από την Σκανδιναβία κατά μήκος του Ευρασιακού χώρου μέχρι την Ινδονησία.
Ετσι, στην Θράκη και την Σκυθία oι Ελληνες είχαν έρθει σε επαφή με λαούς που είχαν σχέση με τον σαμανισμό ακόμη στην αρχαική εποχή με την εμφάνιση των ιατρομάντεων που ήταν μάντεις, θεραπευτές και θρησκευτικοί διδάδσκαλοι με σαμανιστικά χαρακτηριστικά. Λέγεται ότι αυτοί οι ιερομάντεις είχαν και τατουάζ με σύμβολα σαμανικά. Επίσης η Βακχική θεραπευτική όπως θα δούμε παρακάτω έχει σαμανιστικές ρίζες. Ομως. όλοι οι λαοί της Μεσογείου δεν ήταν αμέτοχοι σε δοξασίες σαν αυτές και πέρασαν από το στάδιο της Ανιμιστικής λατρείας (λατρεία των νυμφών, λατρεία γαίας, Ουρανού σελήνης και άστρων). Επίσης, υπήρξε και η λατρεία των νεκρών προγόνων στην οποία κυριάρχησε η άποψη ότι ο κάτω κόσμος των νεκρών αποτελείται από πνευματικούς οδηγούς στους οποίους μπορούμε να απευθυνθούμε όταν χρειαζόμαστε συμβουλή. Βλέπουμε λοιπόν πόσο παλιά είναι η έννοια της ανάστασης και της πνευματικής μετάλλαξης και πόσο βαθιά ριζωμένη ήταν η πίστη στα πνεύματα ανά τους αιώνες...
Τα λίγα ελληνικά μυθικά πρόσωπα που επιδέχονται σύγκριση με τους σαμάνους διεκδικούν ότι κατάγονται από τον Απόλλωνα. Και υπολογίζεται ότι έφτασαν στην Ελλάδα από το Βορρά, από τη χώρα των Υπερβόρειων που είναι και η αρχική πατρίδα του Απόλλωνα.
Πέρα από το Βορρά, έλεγαν, ήρθε ο Άβαρης καβαλάρης, πάνω σ' ένα βέλος, καθώς όπως φαίνεται γίνεται ακόμη με τις ψυχές στη Σιβηρία. Ήταν τόσο προχωρημένος με την τέχνη της νηστείας, ώστε είχε μάθει να ζει χωρίς καθόλου ανθρώπινη τροφή. Εξαφάνισε τους λοιμούς, πρόβλεψε σεισμούς, συνέθεσε θρησκευτικά ποιήματα και δίδαξε τη λατρεία του βόρειου Θεού του, που οι Έλληνες τον αποκαλούσαν υπερβόρειο Απόλλωνα. Ένας μεταγενέστερος μύθος μας δείχνει τον Άβαρη να πετάει στους αιθέρες πάνω στο βέλος του. Το βέλος που παίζει κάποιο ρόλο στη μυθολογία και τη θρησκεία των Σκύθων είναι ένα σύμβολο του "μαγικού πετάγματος". Ο σαμάνος χρησιμοποιεί το βέλος για να φέρει πίσω τις ψυχές των άρρωστων και επίσης στις κηδείες. Οι σαμάνοι επίσης μαντεύουν από το πέταγμα του βέλους...

Δεν υπάρχουν σχόλια: